Okullarda Acil Durum Planı Nasıl Hazırlanır?

Okulların afetlere karşı dirençli bir kurum olması için öncelikle, çalışan kişiler ve öğrencilerin fiziksel anlamda korunabilmesi gerekir. Olası riskler karşısında eğitim-öğretimde sınır konulan sürenin en az seviyede tutulması önemlidir. Bununla birlikte güvenlik projesinin oluşturulması adına okul afet planlarının devreye sokulması gerekir. Bu kapsamda “Okul Afet ve Acil Durum Planı Yönetmeliği’’ bünyesinde temelde 3 ana faaliyet alanları yer alır.

Okullardaki “Acil Durum Planı ve Afet Yönetimi” toplamda 6 adet adımda gerçekleştirilmiş olup yıl boyunca devam eder. Bu adımlar şu şekilde sıralanabilir:

Okullarda acil yönetim kurulunun kurulması veya afet yönetiminin yetkilendirilmesi.
Eylem planının geliştirilip, eğitim öğretimin sürekliliği ve güvenliği için risk - eylem değerleme planının geliştirilmesi.
Fiziksel nitelikli güvenlik tedbirlerinin alınması.
Kaynakların sağlanması ve müdahale kapasitesini barındıran uygulamaların gerçekleştirilmesi.
Oluşturan projenin değerlendirilip revize edilmesi planlarını içeren test uygulamaları.
Planın uygulanıp, değerlendirilmesi ve güncellenmesini içeren tatbikat uygulamaları.

Okul acil durum tahliye planı noktasında ise ikinci bir anons ile gerek öğrenciler gerekse öğretmenler okul idaresi tarafından sistemde olan tahliye güzergâhlarında bulunmalıdır. Daha sonrasında ise Acil Çıkış adı verilen yangın merdivenlerinin duvar kısmına yakın olan taraftan başın üzerine bir kitap veya ellerin konularak dışarıya çıkılması gerekir.

Okul kantinleri için “okul kantini acil durum planı” kapsamında verilen eğitimler içerisinde, yemekhane ve kantinden ürün satın alırken ne gibi unsurlara dikkat edilmesi gerektiği belirlenmelidir. Bunun yanı sıra, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından sizler adına ürün denetim ve kontrollerin yapılması gerekir.

Okullarda Eylem Planı Uygulamaları

Her okul, okul müdürü gözetimleri dahilinde olası bir afet riskinin azaltılmasına yönelik; okul afet ve acil durum yönetim kurulları kurar. Kurul üyelerinde olan kişiler şu şekilde listelenir:

Okul müdürü ve yardımcısı.
Öğretmenler ve bölümün temsilcileri.
Okul personelinin temsilcileri.
Özellikle okul ile birliği temsilcilerini içinde barındıran veliler.
Özel okullarda okul yönetim kuruluna üye olanlar.
Muhtar, yerel işyerindeki temsilciler, okuldaki servis oda temsilcileri, mahalle derneklerinden meydana gelen diğer yerel temsilciler.

Okul acil durum eylem planı noktasında atılması gereken adımlar:

Çevresel ve fiziksel risklerin azaltılmasına yönelik olan unsurlar içerisinde örneğin, binaların güvenliğine yönelik olan yapısal riskleri göz önünde bulundurmalısınız.
Çatı, pencere, ısıtma-soğutma sistemleri, tesisat boruları, merdiven ve çıkış güzergahları gibi yapısal olmayan riskleri belirlemelisiniz.
Elektrik, su, doğalgaz, ulaşım ve haberleşme gibi yaşamsal nitelikli şebekelere yönelik belirlenen altyapısal riskleri göz önüne almalısınız.
Tehlikeli madde sızıntıları, sel, hava sıcaklığı, iklim değişiklikleri gibi riskleri içerisinde barındıran çevresel riskleri değerlendirmelisiniz.

Sizler de yukarıda belirtilen bu adımları uygulayarak kendinize ait bir okul acil durum planı oluşturabilirsiniz.

Yapısal Güvenlik Noktaları

Kurumlarda yapısal güvenliğin sağlanmasına yönelik uygulamanız gereken adımlar aşağıdaki gibidir:

Güçlendirme uygulamaları.
Çeşitli olası afetler karşısında dirençli tasarımlar.
Uygun nitelikli inşaat malzeme ve ekipmanın kullanımı.
Prosedüre uygun inşaat eğitimi ve denetimi.
İnşaat süresi boyunca herhangi bir olumsuz duruma imkân verilmemesi.
Binanın bakım ve tamirine yönelik verilmesi gereken eğitimler, finansal kaynak teminleri ve teknik destek.
Gerektiği zaman güçlendirmelerin yapılarak uygun maliyetli olmasına özen gösterilmesi.
Güçlendirme çalışmalarının etkili olmayacağı durumlarda binanın yıkılarak yeniden yapılması.

Ayrıca bu ygulamalardan bazılarının düzenli takip edilmesi gerekir.

Yapısal Olmayan Güvenlik Önlemleri

Kurumlarda yapısal olmayan nitelikte uygulamanız gereken adımlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Sınıf kapılarının dışarı açılacak biçimde tasarlanmasına özen göstermelisiniz.
Çıkış yollarının her zaman açık tutulmasına dikkat etmelisiniz.
Yapısal nitelikte olmayan elemanları, deprem veya rüzgar gibi olası sarsıntılara karşı binaya sabitlemeniz gerekir.
Yangın söndürme cihazlarının bakımını ve yerlerinin kontrolünü yapmalısınız.
Yangın güvenliği gibi adımlarını uygulamalısınız.
Camları koruyucu bir film tabakası ile kaplamalısınız.
Masa ve sıraların sağlam çelik malzemelerden imal edilmesine özen göstermelisiniz.
Yanıcı, patlayıcı veya zehirli malzemeleri izole etmelisiniz.
Su - gaz vanalarını, elektrik şalterlerini otomatik olarak yapmalısınız.
Acil çıkış işaretlerini uygun yerlere koymalısınız.

Altyapı sistemleri yukarıda da bahsedildiği üzere doğalgaz ,su ,elektrik, ulaşım ve haberleşme gibi sistemleri kapsar. Bunlar genellikle özel sektör veya belediye sektörlerindeki çok daha büyük şebekelere bağlı olarak faaliyet gösterir. Bu tür kuruluşlarla daha önceden irtibat sağlamak iyileştirme çalışmaları ve tasarım çalışmaları bünyesinde çözüm odaklı bir yaklaşım içerisinde olmayı da beraberinde getirir. Şebekelerin bu şekilde güçlendirilmesi ile okulların korunabilmesi önemlidir. Karşılaşılacak tehlikeler neticesinde sizler de pek çok çözüm yolunu dikkate alabilirsiniz. Bunlar:

Çıkış güzergahlarını engelleyebilecek tavan kabloları ile direklerin yerlerinin değiştirmeniz tavsiye edilir.
Binalara ayrıca doğal gaz vanalarını otomatik şekilde kapatacak bir düzeneği yerleştirmeniz gerekir.
Borular arasında esnek şekilde bağlantılar kullanmanız gerekir.
Yeraltı ve tavanda yer alan depo ve boruların ortaya çıkarabileceği olası tehlikeleri göz önünde bulundurmalısınız.
Okul acil durum planlamasında okul alanına ait haritaların tavan ve yeraltında olan riskler ile birlikte şebeke bağlantılarının da olması büyük bir önem arz eder.
Çevre koruma yönünde geliştirilen tedbirlerin alınması da bir diğer göz önünde bulundurulması gereken önlemler bağlamında ele alınabilir. Ayrıca bu doğrultuda, su ve enerji tasarrufuna da özen göstermeniz gerekir.
Mümkün olabildiğince her yerde olan atıkların geri dönüşümünü sağlamalısınız.
Drenaj kanallarının temizliği, su kanallarının yapılması gibi iyileştirme faaliyetlerinin de çevre koruma önlemlerine dahil etmeniz gerekir.