İş yerlerinde çalışanlar için sağlıklı çalışma ortamı hazırlamak, çalışan kişileri çalışma ortamında oluşabilecek olumsuz etkilerden koruyabilmeye iş yeri güvenliği denilir. İşyeri güvenliği ile iş ile işçi arasındaki uyumu en iyi şekle getirebilmek ve olası risk durumlarında ortaya çıkabilecek maddi ve manevi zararları en aza indirmek hedeflenir. Zararlar minimuma indirilirken çalışma şartları ve üretim veriminin arttırılması sağlanır. İş güvenliği denildiğinde iş yerinde ve iş sebebi ile oluşabilecek her türlü sağlık problemlerinin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılır. İsg kısaltmasıyla bilinen iş sağlığı ve güvenliği, işyerinde işin yapıldığı esnada oluşabilecek zararlardan korunmak amacıyla sistemli ve bilimsel bir şekilde yapılan çalışmalara verilen isimdir. Avrupa birliğinde 1980’li yıllardan bu yana yürürlükte olan çalışma ülkemizde 2012 yılında Avrupa Birliğine uyumlanma süreciyle uygulanmaya başlanmıştır.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amacı
İş güvenliğinin ilk amacı, iş yapım esnasında veya iş nedeniyle oluşabilecek iş kazaları ihtimalini en aza indirmek ve çalışılan ortam nedeniyle oluşabilecek sağlık sorunlarını önleyebilmek ve özellikle bazı meslek gruplarında oluşan meslek hastalığı diye tabir edilen durumlarda önlem alabilmektir.
Çalışanın haklarını korumaya yönelik bir kanun olan iş sağlığı ve güvenliği kanunu bir kişinin herhangi bir işe başlamadan önce ve işi bitirdikten sonra ki sağlık durumunun aynı olmasını sağlamaktır. İş durumuna göre iş yerlerinde alınacak olan tedbirler ve uygulamalar değişkenlik gösterebilir.
İş sağlığı ve güvenliğine ait uygulamalar her mesleği ve her türlü çalışma şartlarını kapsar. Çalışanın sağlık durumunu koruma altına almayı hedeflerken aynı zamanda daha rahat ve ergonomik bir çalışma ortamı oluşturulmasını sağlamada yardımcı olur.
İşveren açısından bakıldığında ise iş sağlığı ve güvenliğinin amacı çalışanların güvenliğinin sağlanmasıyla işyerindeki üretim ve verimliliğin arttırılması hedeflenir.
Ayrıca işyerlerinde alınacak tedbirler sayesinde oluşabilecek yangın, patlama veya makine arızalanması gibi durumlar da önlenebileceği için işletme güvenliği de sağlanmış olur.
Bu ve benzeri durumlar nedeniyle işletme ve çalışan güvenliğini sağlayabilmek için işverenin iş sağlığı ve güvenliği sertifikası bulunan uzmanları işletmelerinde görevlendirmesi gerekir.
İş Sağlığı Güvenliği ve Dersleri
İş hayatında yoğun bir şekilde kullanılan iş sağlığı ve güvenliği, çeşitli sebeplerden dolayı oluşabilecek herhangi bir sorunla karşılaşıldığında sağlığa zararlı olan koşullardan korunmak için yapılan çalışmaların bütünüdür. İş sağlığı güvenliği ve dersleri de bu eğitim üzerinde alınan derslerin toplamıdır. İş sağlığı güvenliği eğitimi oldukça önemli bir eğitim olmakla beraber alınması gereken zorunlu dersler yer alır. Bu dersleri sıralayacak olursak;
Temel Fizik
Temel Kimya
Temel Biyoloji
Kaza Analizi Temel Anatomi
Makine ve Teçhizat
Risk Yönetimi
Güvenlik Mühendisliği
Mesleki Sorumluluk ve Etik
İş Sağlığı ve Güvenliği İlkeleri
ve birçok önemli alınması gereken ders bulunur. İş sağlığı ve güvenliği eğitimi alanların birçok alanda çalışma imkanı bulunur. Mezun olduktan sonra oldukça geniş bir çalışma imkanı bulunan kurum ve kuruluşlar bulunur. Topluma açık merkezlerden, sivil savunma ve benzeri acil durum merkezlerine ve topluma açık merkezler de çalışma imkanı vardır. İş sağlığı güvenliği ve teknikeri olarak görev yapılabilen bu merkezler de çalışabilen eğitimciler oluşabilecek her türlü zarardan korumakla görevlidirler. Büyük bir amaca hizmet eden iş sağlığı ve güvenliği amaçları yukarıda belirttiğimiz gibidir. Eğitim alan herkes bu amaca hizmet eder.
İş Sağlığı ve Güvenliği Ne İş Yapar?
İş sağlığı ve güvenliği eğitimi almış biri işyeri dahilinde olan fiziksel, kimyasal ya da biyolojik olan faktörlerin sebep olmuş olduğu hastalık ve yaralanmaları ortadan kaldırmak veya önlemek için prosedürler geliştirir. İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının en önemli amacı; işçi sağlığına ve güvenliğine olan herhangi bir tehdit varsa o faaliyetleri askıya alır. Herhangi bir kaza olursa nedenlerini tespit eder ya da gelecekte böyle bir olayın yaşanmasının önlemlerini alır. İş yerinde çalışanları tehlike potansiyeli barındıran materyallerden ya da iş metotlarından korumaya yardımcı olur. İş yeri ortamlarını ve iş yerinde bulunan ekipmanları da yasal düzenlemelere uygun bir şekilde güvenlik standartlarını oluşturur. Bazı toksik maddelerin örneklerini alıp analiz eder. Ayrıca iş yerini çalışanların sağlığını ve rahatlığını etkileyecek bazı etmenlerin yeterliliğini araştırılar. Acil durum ekipmanları oluşturma gibi işleri de yapan iş sağlığı ve güvenliği iş yerleri için vazgeçilmezdir. Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 05.10.2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Resmi gazetede yürürlüğe girdiği belirtilmiştir. Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığının yayınlamış olduğu yürürlük maddelerden oluşur. Üç bölümden oluşan yürürlük 17 madde olarak belirlenmiştir. Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğinin ilk ve en önemli maddesi şu şekildedir: “Bu yönetmeliğin amacı, yapı işlerinde alınacak asgari iş sağlığı ve güvenliği şartlarını belirlemektir.” 6331 sayılı İş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamına girmiş olan bütün yapı işlerinin uygulanmış olduğu işyerlerinde uygulanır. Tüm amacı işyerlerinde çalışanların sağlığına yönelik olan yürürlük sayesinde birçok önlem alınır. Olası tehlikelere karşı koruma sağlayan kanun bu amaca hizmet eder. Yapı alanının temiz ve düzenli olmasını sağlayan iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği ekipman, hareket ve geçişler için alanların ve yolların belirlenmesini de sağlar.
