İş hijyeni ölçümü nedir kısaca bahsedilecek olursa işçilerin çalıştığı ortamın sağlık açısından var olduğu riskleri ortaya koyan bir ölçüm türüdür. İşçilerin daha sağlıklı bir ortamda çalışması amacıyla yapılmaktadır. Genellikle iş yerinin temizliği ve düzeniyle alakalı olduğu sanılan iş yeri hijyeni aslında arka planda farklı pek çok şeyi kontrol eden ve işçi sağlığı için oldukça önemli ölçümlerden biridir. Çalışma ortamında maruz kalınan toz, zararlı gaz veya gürültü gibi faktörlerin işçi sağlığı üzerinden etkisi değerlendirilir ve bu değerlendirmeye göre belirli iyileştirmeler yapılır. Çalışan işçiler günün büyük bir çoğunluğunu iş ortamında geçirirler. Uzun zaman geçirilen bu ortamın hijyeninin sağlanması ise işverenin sorumluluğundadır. İş hijyeni ölçümleri iki farklı başlık altında toplamak mümkün. İlki ölçülemeyen koşullar, ikincisi ise ölçülebilir iş hijyeni koşullarıdır. Ölçülemeyen, ölçülmesi mümkün olmayan koşullar çalışma ortamında herkese aynı şekilde zarar vermeyen veya çalışan kişinin hatası neticesinde olan sağlık problemleri olarak düşünülebilir. Örneğin bir işçinin çalışırken elini kesmesi veya bir tekstil fabrikasında işçinin dikiş makinesine parmağını kıstırması örnek olarak verilebilir. İşçinin elini kesmemesi için gerekli önlemler farklı şartlar altında alınır fakat bu risk ölçülebilir bir risk değildir. Ölçülebilir risk ise bir fabrikada çalışan işçilerin maruz kaldığı ses nedeniyle yaşadıkları işitme kayıpları olarak düşünülebilir. Tekstil fabrikasında dikiş diken işçinin dikiş makinesinden çıkan sese maruz kalması gibi düşünülebilir. Makineden çıkan ses ve bu sesin işçinin duyusunu nasıl etkilediği ölçülebilirdir. İş hijyeni ölçümleri yönetmeliği mevzuat gereğince bu ölçümlerin düzenli olarak yaptırılması gerektiğini söylüyor. Bu ölçümleri ise işinde uzman yetki belgesi bulunan laboratuvarlar yapmaktadır. İşverenin yükümlülüğü işçilere sağlıklı bir ortamda çalışma imkanı tanımaktır. Bu noktada ise düzenli aralıklarla iş hijyeni ölçümü yapılması hem işçi hem işveren açısından gereklidir.
İş Hijyeni Ölçümleri Nelerdir?
İş hijyeni ölçüm ve testleri çok geniş bir yelpazeye sahiptir. İş yeri hijyeni deyince insanların aklına temiz ve düzenli bir iş yeri ortamı gelmektedir fakat bu ölçümler işçi sağlığını yakın veya uzak tarihte korumak, yaşayabilecekleri hastalıkların önüne geçmek amacıyla yapılmaktadır. Bu ölçümleri yapan laboratuvarın yetki belgesi bulunmalıdır.
İş hijyeni ölçümleri nelerdir diye merak edenler için kısaca sıralayacak olursak;
Çalışma ortamında ki nemin ölçümü bu nemin işçinin sağlığına etkisi
Ortamda bulunan toz ve bu toza maruziyet durumu
Ortamın gürültüsü ve gürültüye maruziyet durumu ve işçinin işitme yetisinde ki değişiklikler
Çalışma ortamının aydınlatması ile ilgili ölçümler ve işçi üzerindeki etkisi
Ortamda var olan toksik gaz ve toksik buharların ölçümü ve işçi üzerindeki etkisi
Ağır metal ölçümü ve işçilere etkisi
Termal konfor ölçümü ve işçilere etkisi
Radyasyon ölçümü ve işçiler üzerindeki etkisi
Mantar veya bakteri gibi biyolojik zarar verici maddelerin ölçümü ve işçilerin üzerindeki etkisi
Titreşim ölçümü ve işçi üzerindeki etkisi
olarak sıralayabiliriz.
Çalışılan işin türü, kullanılan maddeler, makineler gibi değişkenlik gösteren iş yerlerinde farklı ölçümlerde yapılabilir. Bu ölçümler sırasında sadece ortamda değerlendirmeler yapılmaz belirlenen işçilerden de çeşitli örnekler alınır. Bu ölçümler işinde uzman ve yetki belgesi olan laboratuvarlar aracılığıyla yapılmalıdır. Bu belgeyi laboratuvara ŞGÜM verir. Yetki belgesi bulunmayan kurumlarda ölçüm yapılması halinde bu test geçersiz sayılır. Ayrıca sadece yetki belgesi olması yeterli değildir işinde uzman, doğru sonuçlar verebilecek güvenilir bir laboratuvar ile çalışılması gerekir. İZ İSG size bu imkanı tanıyan firmaların başında gelmektedir.
İş Hijyeni Ölçümleri Neden Çok Önemlidir?
Çalışan kişiler günlerinin büyük çoğunluğunu iş ortamında geçirirler. Uzun saatler geçirdikleri bu ortamda pek çok farklı zararlı maddeye maruz kalırlar. Maruz kaldıkları bu maddeler neticesinde farkına bile varmadan çeşitli sağlık sorunları yaşayabilirler. Meslek hastalığı diye tabir edilen bu rahatsızlıklar pek çok farklı sektörde işçilerin karşılaştıkları en büyük sorunlardan biridir. Meslek hastalıkları içerisinde en çok etki eden nedenler ise iş yeri hijyen koşullarıdır. Bu ölçümler yasaca yerine getirilmesi zorunlu ölçümlerdir. Özellikle işçinin sağlığını koruyabilmesi açısından oldukça önemlidir.
Gaz, toz, toksik madde soluma veya gürültüden dolayı gerçekleşen sağlık sorunları genelde uzun vadede kendini göstermektedir. Bu nedenle kişiler çalışırken herhangi bir sorun olmadığını düşünseler de yıllar sonra bu zararlar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle iş hijyeni ölçümleri yönetmeliği gereğince belirlenen periyotlarda yapılmalıdır. Laboratuvardan gelen sonuçlara göre ise uygun değerlerde tutulmalıdır.
Bakteri veya mantar gibi biyolojik zararlı maddeler ise genelde kendisini daha hızlı belli ederler ve işçinin farklı sağlık problemleri yaşamasına sebebiyet verebilirler. Bu hem işçinin kendi sağlığını etkilediği gibi aynı zamanda işçinin ailesine bulaştırma riski söz konusu olduğu için işçi ailesinin sağlığını da etkileyebilir. Bu tarz durumlarla karşılaşmamak için ölçümlerin zamanında yapılması, gerekli önlemlerin alınması ve uygun değerlerde tutulması gerekir.
İşveren açısından da hem yasaca zorunlu olan bu testler işçilerinin sağlıklı ve verimli çalışmasını sağlar. Sağlıklı işçiler daha verimli çalışırlar ve uzun vadede yakalanacakları bir meslek hastalığı sebebiyle işin aksamasına sebebiyet vermezler. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda en önemli etken insan sağlığının korunmasıdır.
İş Hijyeni Ölçümü Ne Kadar Sürede Bir Yapılmalıdır?
İş hijyeni ölçümü oldukça önemli bir konudur. İşçi sağlığını doğrudan etkileyen şey çalışma koşulları ve çalışma ortamıdır. Bu ortamın ise belirli koşulları sağlaması yasalarca belirlenmiştir. Bu koşullar değişiklik gösterebileceği için belirli aralıklarla yeniden ölçümlerin yapılması gerekir.
İş hijyeni ölçümleri kaç yılda bir yapılır? Ne kadar sürede tekrarlanmalıdır? Sorularının net bir cevabı bulunmamaktadır fakat testten çıkan sonuçlara göre bazı periyotlar belirlenmiştir. İş Hijyeni Ölçüm Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik içerisinde şu bilgi yer almaktadır, İşveren bu testi risk değerlendirmesi durumuna göre yaptırır. İş yerinde var olan bir değişiklik durumunda iş güvenliği uzmanının önerisi doğrultusunda bu testler tekrarlanır. Ayrıca İşyeri hekimi işçi muayenesinde gerekli gördüğü durumlarda bu ölçümlerin yapılmasını talep edebilir.
Test sonucuna göre belirlenen periyotlar ise şunlardır;
Testin sonucu sınır değerinin ¼’ünü aşmazsa eğer 64 haftada bir bu testlerin tekrarlanması söz konusu olmaktadır.
Testin sonucu sınır değerinin ¼’ünü aşıp fakat ½’sini aşmaması durumlarında 32 haftada bir bu testlerin tekrarlanması söz konusu olmaktadır.
Testin sonucu sınır değerinin ¼’ünü aşması durumunda ise 16 haftada bir bu testlerin tekrarlanması söz konusu olmaktadır.
Ayrıca iş yerinde yapılan değişiklikler sonucunda bir risk faktörü söz konusuysa bu testlerin tekrarlanması gerekebilir. Bu değişikliklere örnek verilecek olursa, çalışılan makinelerde bir değişiklik olması veya kullanılan maddelerinin içeriklerinin değişmesi gibi örnekler verilebilir. İş yeri hekimi işçilere yaptığı muayeneler sonucunda da bu testi tekrar isteyebilir veya risk gören iş güvenliği uzmanı bu testin tekrarlanmasını talep edebilir. İşveren bu talepleri karşılamakla yükümlüdür. İş hijyeni ortam ölçümleri özellikle işçi sağlığı açısından çok önemlidir. İşçinin sağlıklı olması işveren içinde önemlidir. Sağlıklı işçiler daha iyi çalışırlar.
İZ İSG bu ölçümleri güvenilir ve işinde uzman ekip ile gerçekleştiren güvenilir bir firmadır.
