Hastane Risk Analizi: Olası Tehlikeleri Önlemek için Neler Yapılabilir?
Sağlık organizasyonları, hem risk yönetimini hem kalite çalışmalarını birbirleri ile uyumlu olacak biçimde uyarlar. Bazı büyük organizasyonlar; hasta-kalite güvenliği gibi faktörleri tek bir çatı altında toplarken küçük organizasyonlarda ise bu durum, aynı doğrultuda ilerler. Şöyle ki kalite geliştirme, sınırlı kaynakların kullanılıyor olması, hasta- çalışan güvenliği açısından aynı şekilde ilerler. Bu doğrultuda hasta-çalışan güvenliğinin sağlanması bakımından zarara uğrama tehlikesi içinde olan alanların değerlendirilerek kuruma ait olan süreçlerin güvenirliği saptanır. Bunun için ise öncelikle hastanenin olası tehlikelerin belirlenmiş olduğu bir haritanın çıkarılması ön koşuldur. Konuyu daha detaylı anlayabilmeniz açısından aşağıda sizler için detaylandırılmış hastane risk analizi örnekleri mevcut.
Risk Analizi Raporunun Yapılabilmesi için Uygulanacak Adımlar
Analizin yapılabilmesi için aşağıda belirtilen adımların gerçekleştirilmesi gerekir. İşte, hastane risk analiz planı:
1. Adım: Bu adımda tehlikeler belirlenir.
2. Adım: Ortaya çıkmış olan olası riskler belirlenir.
3. Adım: Ortaya çıkmış olan tehlikelerin 5x5 matris bağlamında değerlendirilmesi amaçlanır. Tehlikelerin hangi sebepten kaynaklı olduğu, olasılığı ve olayın şiddeti dikkatli bir şekilde belirlenir. Ortaya çıkabilecek olumsuzluklar için ise “5x5 Risk Değerlendirme Tablosu” kullanılır. Daha sonrasında ise şiddet puanı ve olasılık puanlarının çarpımı ile hesaplanma sürecine geçilir.
4. Adım: Tespit edilmiş olan olumsuzlukların azaltılması amacıyla eyleme geçilmesi planlanır. Bu adımla olası tehlikelerin kabul edilebilir bir düzeye indirilebilmesi amacıyla gerekli kontrollere karar verilmesi amaçlanır. Yani burada belirtilen temel kural, problemin tamamının ortadan kaldırılması olarak belirlenir. Eğer böyle bir durum mümkün gözükmezse karşılaşılabilecek olumsuz durumların en aza indirilmesi amaçlanır.
5. Adım: Arta kalan olasılıkların değerlendirilip planlanmış olması. Yani düzenleme ve iyileştirme faaliyetlerinden sonraki engel teşkil edebilecek bir planının belirlenmesi.
6. Adım: Olumsuz durum ve koşulların kayıt altına alınması.
7. Adım: İzleme ve tekrar aşaması:Bu adımda ise genellikle şu tip soruların cevabına yer verilir:
Belirlemiş olduğunuz kontroller tamamlandı mı?
Değerlendirdiğiniz kontrol tedbirleri uygun koşullarda alınan tedbirler mi?
Aldığınız tedbirler yeteri kadar ve doğru şekilde uygulandı mı?
Değerlendirdiğiniz risklere maruz bırakılan ortamlar yeteri kadar azaltıldı mı?
Yapmış olduğunuz değişiklikler amaçlarınızla uyumlu bir şekilde mi sonuçlandı?
Bu kriterler, dahilinde sizlerde İZ İSG GRUP tarafından sunulan, “Hastanelerde risk analizleri nasıl yapılır?” adlı başlık içeriklerinden faydalanabilirsiniz.
Risk analizleri ile hizmet sunumu bakımından hasta ve çalışan güvenliği, afet yönetimi gibi ciddi konularda ortaya sunulabilecek olası tehlikelerin tanımlanması amaçlanır. Bununla birlikte önlem alınarak ortaya çıkabilecek durumların ortadan kaldırılması yönünde gerekli adımlar atılmalıdır. Yukarıda da belirtildiği üzere bu çalışmaların amacı bir eğitim araştırma hastanesinde yapılmış olan analizler ve sonrasında yapılmış olan iyileştirmeleri ortaya koyar.
Hastane Risk Analizi Raporu Örneği
Sağlık hizmetleri sektöründe hasta güvenliği ve risk yönetimini bağlayıcı etmenler, Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulur. Buna istinaden “Sağlıkta Kalite Standartları” konusunun da büyük bir payını oluşturur. Bu çalışmada örneğin, bir eğitim araştırma hastanesi bünyesinde yapılan analiz sonrasında yapılan iyileştirmeleri ortaya çıkarabilmek amaçlanmış. Risk analizi kriteri dahilinde, eğitimli birimlerin kalite sorumlularının birime özgü risklerini barındırdığı örneklendirilmiştir. Aşağıda ise hastane risk analizi örneği raporunda bazı olası risklerin şiddet puanlamalarını görmek mümkün:
Toplamda 46 adet farklı belirleyici unsurun tespiti mevcut olup hastanenin olası risk haritaları yeniden revize edilmiştir. Bu olası risklerin ise yüksek, orta, düşük risk grubu dahilinde olduğu görülür. Tespit edilen analiz raporuna göre 5 adeti yüksek, 28 adeti orta, 13 adeti ise düşük risk dahilindedir. Tespit edilmiş olan orta, yüksek tehlike grubunda olanların kabul edilebilir bir düzeye indirilebilmesi adına yapılacak olan çalışmalar planlanır. Bunun yanı sıra iyileştirme çalışmalarının ise öncelikli olarak yüksek riskli alanlar dahilinde belirlendiği göze çarpar.
Hastanelerde risk haritaları değerlendirilip iyileştirmelerinin yapılması ise bu anlamda gerek hasta gerekse çalışan güvenliği zarfında önemli bir oranda olumlu sonuçlara dikkat çeker. Hizmet kalitesinin arttırılması noktasında ise bu tür yönetimlerin önemli ayrıntılarının olduğu aşikâr.
Yukarıda elde edilen analizi rapor örnekleri değerlendirildiğinde, hastanelerin doğası gereği pek çok zararlı noktaları bir arada barındırdığı açıktır. Bu doğrultuda, gerek hasta gerekse personellerin olası bir duruma maruz kalabilecekleri durumların belirlenmesi, çalışma koşullarında kuvvetle muhtemel tehlikelerin sınıflandırılmış olması önemli hususlardan biri. Ayrıca sağlık kontrollerinin koordineli bir şekilde sağlanıyor olması, alınması gereken önlemler dahilinde değerlendirilebilir.
Sağlık Kurumları Bünyesinde Belirlenen Risk Yönetimi
Sağlık kurumlarının vermiş oldukları hizmetlerin sürdürülebilmesi noktasında mevcut olan risklerin belirlenip tanınması, bu risklerin yönetilip minimize edilebilmesi genel anlamda sağlık kurumları bünyesinde risk yönetimi kavramı olarak belirlenir. Bunun yanı sıra, güvenli, sağlıklı bir hastane ortamını, sağlığa zarar veren biyolojik, kimyasal, ergonomik tehlikelerin olmaması olarak tanımlanır.
Risk değerlendirme analizleri ile ilgili diğer uygulamaları şu şekilde özetlemek gerekirse:
Adana Çukurova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi tarafından 2015 yılının ekim yayınlanan analiz raporunda belirlenen yöntem, L matrisi olup, 5 x 5 Matris diyagramı kullanılmış.
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından 2016 tarihinin Mart ayında yayınlanan örnek rapora göre ise yine 5 x 5 Matris diyagramının yani L Tipi Matrisin kullanıldığı görülmüş.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi tarafından Haziran ayının 2016 tarihinde yayınlanan değerleme yöntemine göre ise yine 5x5 Matris yönteminin kullanıldığı görülmüş.
