Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik içerisindeki bazı maddelerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
Ekranlı araçlarla çalışma yönetmeliği, çalışanların daha sağlıklı bir iş ortamında çalışmasını garanti eder. İşverenlerin belirli riskleri azaltmak için operatörler tarafından kullanılan iş merkezlerinde bir risk değerlendirmesi yapması gerekmektedir. Yönetmelikteki bu madde, işinin önemli bir parçası olarak düzenli olarak bilgisayar, klavye ve fare kullanan kişileri etkilemektedir. Maddeye göre rahat bir çalışma ortamı sağlayan, kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarını veya tekrar eden işlerden kaynaklanan zorlanma ve yaralanmaları en aza indirgeyen mobilya ve donanıma sahip olduklarından emin olmak için düzenli olarak operatörlerin çalışma ortamını incelemek bu risk değerlendirmelerinin bir parçasıdır.
Yönetmelikte yer alan diğer maddeye göre işverenler çalışanlara düzenli ve yeterli aralar ve molalar vermelidir. Böylece çalışan ekrandan biraz uzaklaşabilir ve hareket edebilir. Her 30 dakikada bir çalışanın masasında veya masasından uzakta farklı işler yapması için beşer dakikalık molalar verilmesi önerilir.
Çalışanlar, işverenlerinden yıllık göz testleri için ücret talep etme hakkına sahiptir. İleride karşılaşabilecekleri olası davalardan kaçınmak için işverenler, çalışanlarını bu haktan haberdar etmelidir. Doktor tarafından çalışanların gözleri test edilmelidir. İşveren kimlerin ücretsiz göz testi yaptırdığını, testlerin tarihlerini ve maliyetlerini ayrıntılı olarak tutması kendi yararına olur. Bu testlerin yıllık süreleri ve yaptırma zamanlarının geldiğinin çalışanlara hatırlatılması tavsiye edilir.
İşverenler, ekranlı araçlarla çalışan operatörlere çalıştıkları tüm iş merkezleri için yeterli sağlık ve güvenlik eğitimini sağlamalıdır. Çalışanların sandalyelerini nasıl konumlandırmaları gerektiği, masalarını nasıl düzgün bir şekilde tutacakları gibi bilgilendirmeler bu kapsamda değerlendirilir.
İyi bir işveren çalışanlarının fikirlerini almalı ve çeşitli projelere ya da alınan kararlara onların da katılımlarını sağlamalıdır. Böylece üretkenliğin artırılması ve personelin iş hakkında daha fazla deneyim kazanması hedeflenir. Bu konu yine yönetmelik tarafından güvence altına alınır.
Ekranlı araçlarla çalışmalarda aranacak asgari gerekler yukarıdaki gibi sıralanabilir.
Ekranlı Araçlarla Çalışma Yönetmeliğinin Amacı
Ekranlı araçlarla çalışma yönetmeliği, bu araçları kullanan çalışanlar için güvenli bir ortam oluşturmayı ve çalışanların hem fiziksel hem ruhsal sağlığını koruyacak önlemler almayı ve bir iş merkezini bu önlemler doğrultusunda en iyi konuma getirmeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda bu çalışanların yukarıda belirtilen sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Eğer bir çalışan iş ortamından ve yürürlükte belirlenen asgari gereklerin yoksunluğundan kaynaklanan herhangi bir durumla ilgili rahatsızlığı varsa yönetmeliğe göre makul düzenlemeler talep etme hakkına sahiptir. Bir işveren çalışanlarını PC, dizüstü bilgisayar, tablet veya akıllı telefon gibi ekranlı araçlarda çalışma biçiminin getirebileceği risklerden çalışanını koruyan önlemler almakla yükümlüdür. İşverenlerin çalışma merkezlerini olası riskler için belirli sürelerde değerlendirmesi çalışanların olası bir rahatsızlıktan dolayı işine ara vermesi olasılığını daha düşük seviyelere çekmeyi amaçlar.
Ekranlı araçlarda çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik, ekranlı araçlarla günlük bir saat veya daha uzun çalışan operatörler için geçerlidir. Bu operatörler ekranlı araç kullanıcıları olarak tanımlanmaktadır. Yönetmelik ekranlı araçları bir defa veya seyrek olarak kullananları kapsamamaktadır.
Ekranlı Araçlarla Çalışma Yönetmeliğine Dikkat Etmenin Önemi
Ekranlı araçların kullanımıyla ilgili zayıf güvenlik, boyun ağrıları, baş ağrıları, kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları, stres ve gözlerdeki yorgunluk da dahil olmak üzere çok sayıda rahatsızlığa neden olabilir. Ekranlı araçlarda çalışma risk etmenleri gibi etkilerden korumak için, uygun ekranlı araç kullanımına oldukça dikkat edilmelidir. Ekran ekipmanı eğitimi, çalışanların kendi sağlıklarına dikkat etmesinin önemi konusunda farkındalık yaratmanın temel bir yoludur. Avrupa birliği tarafından çıkarılan “Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri” adlı mevzuatta bir işverenin, ekranlı araç kullanıcılarına iş yerinde ekranlı araç kullanımına ilişkin sağlık ve güvenlik eğitimi verme sorumluluğunu ana hatlarıyla belirtir. Bir çalışan için iş merkezinin yasalara uygun olarak kurulup kurulmaması, ekranlı araçlarla çalışmayla ilgili sağlık koşullarını büyük ölçüde değiştirebilir. Kas-iskelet sistemi sorunları genellikle ekranlı araç kullanırken hızla kötü bir alışkanlığa dönüşebilen kötü duruşla alakalıdır. Sandalyenizi ve masanızı düzgün bir şekilde yerleştirmek bile size kas-iskelet ağrısıyla mücadelede uzun bir yol kat ettirecektir, ama doğru bir konumu ve duruşu korumak için bilinçli bir çaba da gereklidir. Hem baş ağrıları hem de göz yorgunluğu, ekrana çok yakın oturmaktan, ekran parlamalarından ve parlaklık ve kontrast düzeylerinin yetersiz ayarlanmasından kaynaklanabilir. Yanlış iş merkezi kurulumu, çalışan memnuniyetsizliğine ve çalışma hayatlarının her yönünü etkileyen strese neden olabilir. Ekranlı araçlarla çalışma talimatı işyerlerinde uygulamaya mutlaka alınmalıdır.
İşverenlerin, ekranlı araçlarla çalışmalarda iş sağlığı ve güvenliği konularına dikkat etmeleri yasal bir zorunluluktur, ancak aynı zamanda başka ticari avantajlar da getirir. Ekranlı araçlarla çalışma sağlık ve güvenliği yönetmeliğine bağlı kalmak ve bu yönetmeliğin maddelerini uygulamak, çalışanların motive kalmasına ve sağlık riskleri nedeniyle herhangi bir devamsızlıktan kaçınmasına yardımcı olur. Kendine önem verildiğini ve iyi bakıldığını hisseden bir çalışan daha değerli ve üretken olacaktır. Ancak bir iş yerinde sık sık sağlık ve güvenlik ihlalleri yaşanıyorsa çalışanların morali takdir edilmediklerini düşündükleri için düşecektir. Bu nedenle iyi bir sağlık ve güvenlik tedbiri çalışanların refahını iyileştirebilir, devamsızlığı azaltabilir ve üretkenliği artırabilir. Bununla birlikte durum tam tersi de olabilir. Kötü bir çalışma merkezi, aynı ekipmanların uzun süre kullanılması yukarıda bahsi geçen rahatsızlıklara neden olup çalışanın işgücü verimini düşürebileceği gibi işverenlere karşı hak taleplerine de neden olabilir.
